tekst: Anastazja Grebień, lekarz, w trakcie specjalizacji z psychiatrii
Stres to naturalna reakcja organizmu na sytuacje wymagające dostosowania się lub przezwyciężenia trudności. Może to być zarówno stres pozytywny, nazywany eustressem, który motywuje do działania, jak i stres negatywny, czyli dystres, który może prowadzić do różnych problemów zdrowotnych.
W trakcie doświadczania stresu, organizm reaguje poprzez aktywację układu nerwowego współczulnego, co prowadzi do uwalniania różnych substancji chemicznych, w tym kortyzolu, z nadnerczy. Kortyzol jest hormonem steroidowym, znacznie ważnym dla regulacji wielu funkcji organizmu.
Oto kilka aspektów związanych z kortyzolem i stresem:
- Mobilizacja energii: Kortyzol pomaga organizmowi w uwalnianiu energii, zwłaszcza w sytuacjach stresowych. Wzrasta poziom glukozy we krwi poprzez procesy takie jak glukoneogeneza, czyli produkcja glukozy z substancji niecukrowych.
- Tłumienie układu immunologicznego: W odpowiedzi na stres, kortyzol może tymczasowo tłumić aktywność układu odpornościowego. Choć jest to korzystne krótkoterminowo, długotrwałe podwyższone poziomy kortyzolu mogą wpływać negatywnie na zdolność organizmu do zwalczania infekcji.
- Regulacja ciśnienia krwi: Kortyzol wpływa na układ krążenia, zwiększając ciśnienie krwi poprzez zwiększenie wrażliwości naczyń krwionośnych na inne substancje regulujące ciśnienie.
- Regulacja metabolizmu: Kortyzol wpływa na procesy metaboliczne, zwłaszcza węglowodanowe i lipidowe. Może prowadzić do zwiększonego odkładania tłuszczu, zwłaszcza w okolicach brzucha.
- Reakcja na długotrwały stres: Jeśli stres jest długotrwały, a poziomy kortyzolu są stale podwyższone, może to prowadzić do różnych problemów zdrowotnych, takich jak problemy z układem immunologicznym, zaburzenia snu, czy nawet wpływać na funkcje poznawcze.
Ważne jest zauważenie, że pewna ilość stresu jest naturalna i nawet korzystna dla organizmu, pomagając w radzeniu sobie z wyzwaniami. Jednak chroniczny stres i długotrwałe podwyższone poziomy kortyzolu mogą mieć negatywne konsekwencje dla zdrowia. Dlatego zarządzanie stresem i zdolność do relaksacji są kluczowe dla utrzymania równowagi organizmu.
#psychiatra #psycholog #psychoterapeuta #stres #depresja #lęk #zmęczenie #ursuspsycholog #zoliborzpsycholog
