tekst Agnieszka Sadowska, psycholog kliniczny , psycholog, terapeuta, trener umiejętności społecznych oraz interwent kryzysowy
Kryzys psychiczny, potocznie nazywany załamaniem nerwowym, to dramatyczny moment lub wydarzenie w życiu człowieka, które powoduje znaczącą zmianę w biegu jakiegoś procesu, sytuacji lub życia człowieka. W przeciwieństwie do zaburzeń osobowości, które są względnie stałym stylem funkcjonowania, kryzys psychiczny jest stanem nagłym i zazwyczaj przejściowym. Chociaż nie ma charakteru przewlekłego, może prowadzić do długotrwałych zaburzeń psychicznych i chorób psychicznych zwłaszcza w obecności niekorzystnych warunków środowiskowych lub utraty poczucia własnej sprawczości. Kryzys psychiczny może dotknąć osobę, która straciła pracę, została zdradzona, zmieniła miejsce zamieszkania, jest w żałobie. Z kryzysem psychicznym możemy mieć do czynienia u dzieci i młodzieży przy zmianach w rodzinie (pojawienie się rodzeństwa, rozwód rodziców, choroba i śmierć bliskiej osoby) na etapie zmiany szkoły, zwiększonych wymagań np. na studiach.
Kryzys psychiczny wiąże się z intensywnym napięciem emocjonalnym, wzbudzając uczucie przerażenia, utraty kontroli, niemożności radzenia sobie, bezradności i bezsilności. Jest widoczny w dezorganizacji zachowania, objawia się w nietypowych dla danej osoby działaniach, a także różnorodnych objawach somatycznych.
Dezorganizacja zachowania może obejmować naruszanie zasad w grupie społecznej, niezwykłą bierność lub aktywność, zmiany w wyglądzie oraz izolację społeczną. Objawy somatyczne mogą obejmować bóle, uczucie napięcia w różnych częściach ciała, dolegliwości ze strony układu pokarmowego, zaburzenia snu.
Rozpoznanie kryzysu psychicznego u bliskiej osoby zwykle jest możliwe dzięki obserwacji widocznych zmian w zachowaniu i wyglądzie. Symptomy obejmują nadmierną aktywność oraz pobudzenie lub zauważalne pogorszenie nastroju i motywacji.
Interwencja specjalisty jest zazwyczaj wymagana, gdy osoba doświadczająca kryzysu psychicznego nie jest już w stanie samodzielnie rozwiązać problemów, z którymi się zmaga. Długotrwałe, samodzielne radzenie sobie z kryzysem, który nie ustępuje może prowadzić do napięcia psychicznego, utrwalania się negatywnych stanów emocjonalnych i rozwoju chorób psychicznych.
Interwencja kryzysowa ma na celu pomoc osobie doświadczającej kryzysu w odzyskaniu zdolności do samodzielnego radzenia sobie. Współpracując z osobą zainteresowaną, specjalista pomaga planować działania mające na celu pokonanie kryzysu, dostarcza niezbędnej wiedzy, prowadzi psychoedukację i w niektórych przypadkach, pomaga w znalezieniu odpowiedniego specjalisty, prawnika, mediatora rodzinnego, psychoterapeuty, lekarza. Przez kilka spotkań interwent kryzysowy jest w stanie ocenić, czy osoba szukająca wsparcia odzyskuje motywację do działania, poczucie sprawczości i poradzi sobie samodzielnie w rozwiązaniu swoich problemów.
#kryzyspsychiczny #interwencjakryzysowa #psycholog