tekst: Jolanta Pluta, psycholożka, mediatorka, interwencja kryzysowa
Mediacje można ująć jako pomoc w komunikowaniu się stronom w konflikcie. Mediator jako osoba bezpośrednio niezaangażowana w spór, niezależna i bezstronna ułatwia negocjacje pomiędzy stronami . Ludzie w konflikcie często nie potrafią w jasny sposób wyrazić swoich potrzeb towarzyszą im silne emocje i skupiają się na swoich stanowiskach, mediator pomaga im w opracowaniu i osiągnięciu ugody. Nie zawsze proces mediacji kończy się podpisaniem porozumienia, ale często już samo spotkanie i wysłuchanie się nawzajem w obecności osoby trzeciej (mediatora) może poprawić relacje między stronami. „Często już tylko dzięki temu budzi się w nich gotowość poszukiwania nowych rozwiązań i strategii zaspokajania potrzeb” Mediacja jest procesem dobrowolnym i w każdej chwili każda ze stron może zrezygnować. Jest również procesem poufnym, poufność obowiązuje mediatora, który może ujawnić tylko tyle na ile zgodzą się strony i co zostanie z nimi uzgodnione. Jeżeli mediator prowadzi
notatki to powinien poinformować strony, że po zakończeniu mediacji zostaną one zniszczone. Wspomniana niezależność i bezstronność mediatora polega na tym, iż nie narzuca swoich rozwiązań (opinii), nie preferuje jednej ze stron stara się, aby jego wartości i uprzedzenia nie wpływały na proces mediacji. Oczywiście mediator musi zostać zaakceptowany przez obie strony konfliktu. Mediator pilnuje procedur i ułatwia stronom zrozumienie swoich interesów. Często w procesie mediacji strony po raz pierwszy słyszą jak druga strona to widzi i jaki jest problem dla niej. Porozumienie, jeżeli do niego dojdzie, jest zawierane przez strony. Mediacja jako procedura rozwiązywania konfliktu daje większą szansę na wypracowanie trwałego porozumienia i możliwość dalszej współpracy stron. W mediacji to strony decydują o kształcie i zakresie porozumienia lub jego braku, zachowują kontrolę nad całym procesem. Jest wiele korzyści płynących z mediacji, poza wspomnianymi powyżej takimi jak: poprawa komunikacji między stronami, troska o zaspokojenie potrzeb każdej ze stron, trwałość ewentualnego porozumienia, możliwość dalszej współpracy w przyszłości. Wspomniana również poufność procesu mediacji pozwala na większą otwartość stron. Mediacje może stosować praktycznie w każdym rodzaju sporów ( rodzinnych, spadkowych, ubezpieczeniowych, gospodarczych, odszkodowawczych, pracowniczych), jeżeli strony mają wolę go rozwiązać. Jednak niektóre sprawy nie nadają się do skierowania do mediacji np. gdy w grę wchodzi przemoc, gdy jedna ze stron jest uzależniona lub chora psychicznie i choroba nie pozwala w pełni świadomie podejmować decyzje.
Materiały:
Z. Czwartosz, ‘Mediacje” SWPS
L. Larsson, „Porozumienie bez przemocy w mediacjach”
Ch. W. Moore „Mediacje- praktyczne strategie rozwiazywania problemów”
